by ပိုပိုေဇာ္(သဘာဝအားအင္)September 6, 2013 at 1:07pm
ေရာဂါမဟုတ္ေသာ ေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ အုန္းလြဲျခင္းသည္ လူအ ေတာ္မ်ားမ်ားျဖစ္ဖူးေသာ ေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္သည္။ အိပ္ရာေပၚတြင္ အိပ္ေပ်ာ္ ေနစဥ္ ေခါင္းႏွင့္ လည္ပင္းအေနအထား မမွန္ကန္မႈ (Postural Defect) ၾကာရွည္စြာ ေခါင္းငံု႔ လ်က္ျဖစ္ေစ ငဲ႔ေစာင္းလ်က္ျဖစ္ေစ ေနမိရာမွ ျဖစ္ေလ႔ရွိပါသည္။ ျဖစ္ေလ႔ျဖစ္ထ ရွိေသာ ေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္ရာ သာမန္အားျဖင့္ အေရးမႀကီးဟု ထင္ရေသာ္လည္း ဤေ၀ဒနာျဖစ္ပ်က္ လာပံုကို လည္းေကာင္း၊ ကာကြယ္ႏိုင္ ပံုကိုလည္းေကာင္း၊ စနစ္တက် ကုပံုကို လည္းေကာင္း သိရွိနားလည္မႈ မရွိၾကသျဖင့္ တစ္ရက္ႏွစ္ရက္ႏွင့္ ေပ်ာက္ရမည့္အစား တပတ္ႏွစ္ပတ္မွ တလအထိ ေ၀ဒနာကို ၾကာရွည္္စြာ ခံစားရျခင္းမ်ား ရွိေလသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာ လူနာမ်ားသည္ ေခါင္းအံုးကို ေနလွန္း၍ အုန္းျခင္းျဖင့္လည္း ေကာင္း၊ ေရေႏြးကပ္ေပးျခင္း ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး မ်ားကို သံုးျခင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း အမွတ္မထင္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းမႈ ရတတ္ၾက ေသာ္လည္း အုန္းလြဲသူတိုင္းထိုသို႔ ျပဳလုပ္၍ ေပ်ာက္ကင္း ၾကသည္ မဟုတ္ေခ်။ အထက္ေဖၚျပပါနည္းမ်ားမွ တနည္းနည္းကို ေသာ္လည္း ေကာင္း ႏွစ္နည္းသံုးနည္းကိုေသာ္ လည္းေကာင္းျပဳလုပ္ၿပီးမွ သက္သာမႈ မရျခင္း၊ (သို႔) ပုိ၍နာက်င္ျခင္းျဖစ္လာသျဖင့္ အေၾကာအဆစ္ ေဆးကုဌာန သို႔ ေရာက္လာၾကသူမ်ားမွာ မနည္းလွပါ။ အေၾကာင္းမွာ အႏွိပ္သည္၏ ကုသနည္းမမွန္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လည္ပင္းႏွင့္ပတ္ သက္၍ သတိျပဳ ဆင္ျခင္ရမည္မ်ားကို မသိ၍ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ စနစ္မက် ကုသနည္းကို သိရွိထားျခင္းမရွိ၍ေသာ္လည္းေကာင ္း ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။
အုန္းလြဲျခင္းကို က်ား၊မ အသက္အရြယ္မေရြး ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ဤေ၀ဒနာ အေၾကာင္းသိရွိပါက လူနာကိုယ္တိုင္ ကုသရလြယ္ကူ၍ အေပ်ာက္ျမန္ေလသည္။ ေဆးရံုေဆးခန္းသို႔ သြားရန္မလိုေပ။ လည္ပင္းၾကြက္သားမ်ားတည္ရွိပံု(A natomy of Neck) ပံုတြင္ျပထားသည့္အတိုင္း လည္ပင္းရိုးမ်ား (Cervical Vertebrae) ကိုဗဟိုျပဳလ်က္ ၾကြက္သားမ်ားသည္ အဘက္ဘက္မွ လည္ပင္းအား အညီအမွ် ဖြဲ႔စည္းထိန္း ေက်ာင္းထားၾကသည္ျဖစ္၏။ ယင္းၾကြက္သားမ်ား၏ ရုန္းဆြဲျခင္းေၾကာင့္ လည္ပင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ား ျဖစ္ရေလသည္။
ေ၀ဒနာျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္းမ် ား ေခါင္းအံုးထူထူျမင့္ျမင့္ကိုလညး ္ေကာင္း၊ ေခါင္းအအံုးမာမာကို လည္းေကာင္း ၾကာရွည္စြာ အသံုးခ် အိပ္စက္ျခင္း။ သစ္သားတန္းေပၚ၌ျဖစ္ေစ၊ ပက္လက္ကုလားထိုင္လက္တန္းေပၚ၌ျဖစ ္ေစ ပစၥည္းထုပ္ေပၚ၌ ျဖစ္ေစ ျဖစ္သလုိအိပ္စက္ခဲ႔ျခင္း။ စာေရး စာဖတ္ျခင္း၊ လက္ႏွိပ္စက္ရိုက္ျခင္း၊ ဆန္ေရြးျခင္းကဲ႔သို႔ေသာ အလုပ္ မ်ားကို ၾကာရွည္စြာေခါင္းငံု႔ လည္ေစာင္းလ်က္ အလုပ္လုပ္မိျခင္း။ အမွတ္မထင္ ျဗဳန္းစားလွည့္ၾကည့္မိရာမွ လည္ပင္းပခံုးၾကြက္သားမ်ား မ်က္သြားျခင္း။ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား လည္ပင္းလွည့္မရျခင္း ဇက္ေစာင္းျခင္း လည္ပင္းႏွင့္ ပခံုးၾကြက္သားမ်ား နာျခင္း၊ ေအာင့္ျခင္း၊ ကိုက္ျခင္း။ ဇက္ေၾကာ၊ ပခံုးေၾကာမ်ား တင္းေတာင့္ေနျခင္း။ ေခါင္းငံု႔မရျခင္း၊ ေခါင္းငံု႔က ပိုနာျခင္း။ (ေရာဂါလကၡဏာမ်ားအရ လူနာ၏မ်က္ႏွာပံုပန္းသည္ မာနႀကီးသူ၏ ပံုမ်ိဳးျဖစ္ေနတတ္ေပသည္။)
အုန္းလြဲျခင္းဟူသည္
အုန္းလြဲျခင္းသည္ အထက္တြင္တင္ျပခဲ႔ၿပီး ျဖစ္သည့္အတိုင္း ေရာဂါမဟုတ္ ေသာ ေ၀ဒနာတမ်ိဳးျဖစ္ေလသည္။ ေခါင္းႏွင့္ လည္ပင္းအား စနစ္တက် အနားယူေသာ အေနအထားျဖင့္ အိပါစက္မႈမျပဳျခင္း၊ အလုပ္တခုခုကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး လည္ပင္းၾကြက္သားမ်ား မညီမမွ်တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ ေစျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လည္ပင္းၾကြက္သားအခ်ိဳ႕ တင္းေတာင့္လာၾကျခင္း (Spasm) ျဖစ္ၿပီး ဇက္ခိုင္လာျခင္းကို အုန္းလြဲျခင္းဟု ေခၚပါသည္။ ၾကြက္သားမ်ား တင္းလာသျဖင့္ ၾကြက္သားမ်ားအတြင္းရွိ အာရံု ေၾကာမ်ားအား ညွစ္မိရာမွ နာက်င္ျခင္းျဖစ္ရေလသည္။
ကုသနည္းမ်ား
(က) အနားယူျခင္း။ ။
အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း အုန္းလြဲျခင္းျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ လည္ပင္းႏွင့္ ပခံုးၾကြက္သားတို႔သည္ တင္းေတာင့္ျခင္းျဖစ္ေနၾကရာ အားျဖင့္ႏွိပ္ျခင္း၊ နင္းျခင္း၊ ခ်ိဳးလွည့္ျခင္းအား ျဖင့္ ၾကြက္သားမ်ား နာက်င္သြားႏိုင္ေပသည္။ ထိုအခါ တရက္ႏွစ္ရက္ႏွင့္ ေပ်ာက္ကင္းရမည့္အစား တပတ္ႏွစ္ပတ္ထိကုသမႈ ခံယူရေတာ႔မည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဤေ၀ဒနာရွင္မ်ားအဖို႔ အနားယူရန္ အေရးႀကီး ေပသည္။ အနားယူျခင္းဆိုသည္မွာ စာေရးစာဖတ္ျခင္းကဲ႔သုိ႔ ေခါင္းငံု႔ၿပီး အလုပ္မလုပ္ရျခင္း၊ မ်က္ႏွာကို ငံု႔ျခင္း ေမာ့ျခင္းမရွိေစပဲ တည့္တည့္အေနအ ထားရွိေစျခင္း၊ လည္ပင္းေစာင္း၍မေနေစရန္ မွန္ၾကည့္လ်က္ ျပဳျပင္ေပးျခင္း၊ အနင္းအႏွိပ္မခံရျခင္း၊ ေခါင္းအံုးျမင့္ျမင့္မားမားျဖင္ ့ မအိပ္စက္ျခင္း၊ ပက္လက္ကုလားထိုင္တြင္ မထိုင္ရျခင္းတို႔ ျဖစ္ေလသည္။ အနားယူျခင္းကို ကုသနည္းေကာင္းတစ္ခုအေနျဖင့္ စြဲၿမဲစြာ မွတ္ယူသင့္ ပါသည္။
(ခ) အပူေပးျခင္း။ ။
ေရာဂါစျဖစ္သည့္ေန႔မွစ၍ အပူေပးျခင္းကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။ ေရေႏြးအိတ္၊ ေရေႏြးပုလင္း၊ အုတ္ပူ၊ ဆားက်ပ္ထုပ္ စသည့္ အပူတမ်ိဳးမ်ိဳးအား လည္ပင္းေနာက္ ပိုင္း သုိ႔ လည္းေကာင္း၊ လက္ျပင္ႏွင့္ လက္ေမာင္းမ်ားသို႔လည္းေကာင္း ကပ္ေပးပါ။ ေ၀ဒနာအျဖစ္ မ်ားလ်င္ မ်ားသလို အႀကိမ္မ်ားမ်ား ကပ္ေပးပါ။ ဤေရာဂါရွင္မ်ားအား အေၾကာအဆစ္ေဆးကုဌာန၌ S.W.D သို႔ RH မ်ားျဖင့္ အပူေပး ေလ့ရွိသည္။ ေဆးရံုတြင္ တစ္ေန႔ တႀကိမ္သာ စက္ျဖင့္အပူေပးၿပီး က်န္ေသာ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ေရေႏြးကပ္ေစပါသည္။ အပူေပးျခင္းျဖင့္ တင္းေနေသာ ၾကြက္သားမ်ား ေပ်ာ့လာမည္။ အနာသက္သာမည္။ ခိုင္ေနေသာ လည္ပင္းအား အနည္းငယ္လႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္လာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
(ဂ) ေလ႔က်င့္ခန္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း။ ။
ေ၀ဒနာမ်ားစြာ ခံစားေနရေသာ ပထမ တစ္ရက္ႏွစ္ရက္တြင္ ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္မေပးပဲ အနားယူျခင္း၊ အပူေပးျခင္းေလာက္သာ ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါသည္။ ထိုေနာက္ အပူေပးၿပီးတိုင္း လည္ပင္းကို ဟိုဘက္သည္ဘက္ တျဖည္းျဖည္းလွည့္ ေပးရမည္။ တျခားေသာ လည္ပင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ား (ဥပမာ- ငံု႔ျခင္း) အား လံုး၀ မျပဳလုပ္ရေပ။ လည္ပင္းလွည့္ေသာအခါ ပခံုးႏွင့္ ကိုယ္ပါ လိုက္ပါလွည့္မသြားေစရန္ လက္ျဖင့္ခံုကို ကိုင္ထားလ်က္ လည္ပင္း သက္သက္ကိုသာ ဗယ္ညာလွည့္ေပးရမည္။ လည္ပင္းကို ပထမေန႔တြင္ မနာခင္အထိသာ လွည့္ေပးရမည္။ နာသည္အထိ လွည့္ေပးျခင္းျဖင့္ လည္ပင္းၾကြက္သားမ်ား ပို၍တင္းလာၿပီး သက္သာတိုးတက္မႈ မရျဖစ္တတ္ သည္။ ေနာက္ရက္မ်ား၌ ေရာဂါအေျခအေနကိုၾကည့္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းတိုး၍ လည့္ေပးရမည္။ လည္ပင္းလွည့္ျခင္းကို အေတာ္အတန္ျပဳလုပ္၍ ရလာေသာအခါ လည္ပင္း၊ ေခါင္းေမာ့ျခင္း ႏွင့္ ေဘးသို႔ ေစာင္းျခင္း (နားရြက္ႏွင့္ ပခံုးသို႔ထိျခင္း) မ်ားတျဖည္းျဖည္း ျပဳလုပ္ေပးပါ။ အျခားေသာ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအားလံုး အေတာ္အတန္တိုးတက္မႈ ရလာၿပီး နာက်င္မႈလည္း မ်ားစြာ သက္သာမႈရလာေသာ အခါ တြင္မွ ေခါင္းငံု႔ျခင္းကို တျဖည္းျဖည္း ခ်င္း ေလ့က်င့္ယူရမည္ ျဖစ္သည္။ သိပ္နာသည္အထိ မျပဳလုပ္ရေပ။ လည္ပင္းေလ႔က်င့္ခန္းမ်ားအား ေရာဂါအေျခအေနအရ တေန႔လ်င္ ၁၀ခါ သံုးႀကိမ္ႏွင့္ အထက္ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္သည္။
လည္ပင္းအားစိုက္လွည့္ျခင္း
လည္ပင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ား အဘက္ဘက္သို႔ အေတာ္အတန္ျပဳလုပ္လာႏိုင္ ေသာအခါ အားစိုက္၍ လွည့္ရေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားသုိ႔ တဆင့္တက္ လွမ္းျပဳလုပ္ရေပမည္။ ဤသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ေရာဂါေၾကာင့္ အင္အား ေလ်ာ႔ပါးသြားေသာ ၾကြက္သားမ်ားျပန္၍ သန္စြမ္း လာၾကရန္ ျဖစ္သည္။ ယင္းလည္ပင္းၾကြက္သားမ်ား ထာ၀ရသန္စြမ္းေနၾက မွသာ ဤေရာဂါ ေ၀ဒနာမွာ ကာလၾကာရွည္စြာ သက္သာေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါမည္။ အေၾကာင္း မွာ လည္ပင္းၾကြက္သားမသန္စြမ္းက လည္ပင္းရိုးမ်ား အခ်င္းခ်င္း ကြာဟ မေနၾကဘဲ ေလ်ာ႔က် ပူးကပ္ေနမည္ျဖစ္ရာ အာရံုေၾကာအား ဖိမိညွပ္မိ ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္နည္း
(က) လည္ပင္းလွည့္ျခင္း ဥပမာ လည္ပင္းအား ဗယ္ဘက္သို႔ လွည့္ၾကည့္သည္ ျဖစ္အံ့၊ လူနာသည္ လည္ပင္းမလွည့္မီ သူ၏ဗယ္ဘက္ေမးေစ့အား ညာဘက္သို႔ တြန္းထားရမည္။ ထိုေနာက္ တြန္းထားေသာလက္အား ဆန္႔က်င္လ်က္ ေခါင္းကို ဗယ္ဘက္သို႔ အားစိုက္လွည့္ေပးရမည္။ တြန္းထားေသာ လက္သည္ လည္ပင္းလွည့္ေနစဥ္ တခ်ိန္လံုးတြန္းထားပါ။ လည္ပင္းလွည့္ရာတြင္ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တသမတ္တည္းလွည့္ရမည္။ ရပ္လိုက္ လွည့္လိုက္မလုပ္ရ။ အားျဖင့္ ေဆာင့္၍လွည့္ျခင္း ၊ ျဖဳန္းစားလွည့္ျခင္းမျပဳလုပ္ရ။ လည္ပင္းသည္ ဗယ္ဘက္သို႔ တဆံုးလွည့္ၿပီးေသာအခါ ဗယ္လက္ကို ဖယ္လိုက္ၿပီး ညာလက္ဖေနာင့္ျဖင့္ ညာဘက္ေမးအား ဗယ္ဘက္သို႔ တြန္းထားလ်က္ ညာဘက္သို႔ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းျပန္လွည့္ေပးပါ ။ ဤသို႔ျဖင့္ တဘက္လ်င္ ေလးငါးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပး ရမည္။ တေန႔ သံုးၾကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးပါ။
(ခ) လည္ပင္းေစာင္းျခင္း ဥပမာ လည္ပင္းအား ညာဘက္သို႔ ေစာင္းလိုသည္ျဖစ္အံ့၊ လူနာသည္ ေခါင္းကို ဗယ္ဘက္သို႔ အတန္ငယ္ေစာင္းထားၿပီး ညာဘက္လက္ဖ၀ါးျဖင့္ ညာဘက္နားရြက္၏ အထက္နားသို႔ တြန္းထားေပးပါ။ ထိုေနာက္ တြန္းထားေသာ လက္ကို ဆန္႔က်င္လ်က္ လည္ပင္းကို ညာဘက္သို႔ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေစာင္းေပးပါ။ ဤသို႔ျဖင့္ ေခါင္းကို ညာဘက္ ေစာင္းၿပီးေသာအခါ ညာဘက္နားရြက္ အထက္နားသို႔ ညာဘက္လက္ ဖ၀ါးျဖင့္ တြန္းထားလ်က္ ဗယ္ဘက္သို႔ ျပန္ေစာင္းေပးပါ။ တဘက္ ငါးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးရမည္။ တေန႔ သံုးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးပါ။
(ဂ) ေခါင္းငံု႕ျခင္း၊ ေမာ့ျခင္း ပထမဦးစြာ ေခါင္းကို အေရွ႕ဘက္သို႔ အနည္းငယ္ ၄၅ဒီဂရီခန္႔ ငံု႕ထားပါ။ မနာခင္အထိသာ ငံု႕ထားေပးပါ။ ထိုေနာက္လက္ဖ၀ါး ႏွစ္ခုအား တခုေပၚ တခုကပ္လ်က္ လက္ေနာက္ပစ္ၿပီး ေနာက္စိကို အုပ္၍ တြန္းထားပါ။ ထိုေနာက္ တြန္းထားသည့္ လက္ဖ၀ါးကို ဆန္႔က်င္လ်က္ ေခါင္းကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေမာ႔ေပးရမည္။ အတတ္ႏိုင္ဆံုးေမာ့ၿပီးေသာအခါ ေနာက္ေစ့မွ လက္မ်ားကိုဖယ္လိုက္ ၿပီး ေမာ့ထားေသာ ေမးေစ့ေအာက္၌ အေပၚသို႔ တြန္းတင္သည့္ အေနအထားျဖင့္ ထားပါ။ ထိုေနာင္ ယင္းတြန္းတင္ထားေသာ လက္ႏွစ္ဘက္အား ဆန္႔က်င္လ်က္ ေခါင္းကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ငံု႔ ေပးပါ။ ပထအဆံုး အေနအထားအထိ ျပန္ငံု႔ေပးရမည္။ ေလးငါးႀကိမ္ထိ ငံု႔ေမာ့ေပးပါ။ တေန႔ သံုးႀကိမ္ျပဳလုပ္ေပးပါ။ အုန္းလဲြ ေသာလူနာမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ လည္ပင္းဆြဲေပးရန္ မလိုအပ္ပါ။
ေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္မ်ား
၁-ေခါင္းအံုးထူထူမအံုးရ။ ေခါင္းအံုးမ မာေစရ။ ေခါင္းအံုးပါးပါး ေပ်ာ႔ေပ်ာ႔ျဖင့္ အိပ္ပါ။
၂-ပက္လက္ကုလားထိုင္ မထိုင္ရ။
၃-ေခါင္းငံု႔ အလုပ္မလုပ္ရ။ အကယ္၍ စာဖတ္ျခင္း၊ စာေရးျခင္း ျပဳလုပ္လိုက ေခါင္းမငံု႔ေစဘဲ စာအုပ္ကို မ်က္ႏွာရွိရာ ေနရာအထိ ျမွင့္တင္လ်က္ ဖတ္ပါ၊ ေရးပါ။
၄-နင္းျခင္း၊ ႏွိပ္ျခင္း၊ လည္ပင္းခ်ိဳးျခင္း မျပဳလုပ္ရ။
၅-ေခါင္းကို တတ္ႏိုင္သေရြ႕ ေမာ႔ျခင္း၊ ငံု႔ျခင္း၊ ေစာင္းျခင္း မျဖစ္ေစပဲ ေရွ႕သို႔ တည့္တည့္ၾကည့္လ်က္ အေနအထားျဖင့္ ေနပါ။
အနားယူျခင္း၊ ေရေႏြးအိတ္ကပ္ျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္းမ်ားကို တိတိက်က် လိုက္နာက်င့္သံုးပါ။ မိမိဘာသာျပဳလုပ္ၾကည့္၍ တပတ္အတြင္းသက္သာေပ်ာက္ကင္းမႈ မရွိက ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္ျပသရမည္ျဖစ္ပါသည္။
သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုး ကာယသုခ စိတၱသုခ ျပည့္၀ၾကပါေစ.................. ......... ၃.၁.၂၀၁၂
Credit to>>မြန္ျပည္နယ္က်ဳိကၡမီသားေလးခင္ေမာင္စိုးဘေလာ့မွ
ေရာဂါမဟုတ္ေသာ ေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ အုန္းလြဲျခင္းသည္ လူအ ေတာ္မ်ားမ်ားျဖစ္ဖူးေသာ ေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္သည္။ အိပ္ရာေပၚတြင္ အိပ္ေပ်ာ္ ေနစဥ္ ေခါင္းႏွင့္ လည္ပင္းအေနအထား မမွန္ကန္မႈ (Postural Defect) ၾကာရွည္စြာ ေခါင္းငံု႔ လ်က္ျဖစ္ေစ ငဲ႔ေစာင္းလ်က္ျဖစ္ေစ ေနမိရာမွ ျဖစ္ေလ႔ရွိပါသည္။ ျဖစ္ေလ႔ျဖစ္ထ ရွိေသာ ေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္ရာ သာမန္အားျဖင့္ အေရးမႀကီးဟု ထင္ရေသာ္လည္း ဤေ၀ဒနာျဖစ္ပ်က္ လာပံုကို လည္းေကာင္း၊ ကာကြယ္ႏိုင္ ပံုကိုလည္းေကာင္း၊ စနစ္တက် ကုပံုကို လည္းေကာင္း သိရွိနားလည္မႈ မရွိၾကသျဖင့္ တစ္ရက္ႏွစ္ရက္ႏွင့္ ေပ်ာက္ရမည့္အစား တပတ္ႏွစ္ပတ္မွ တလအထိ ေ၀ဒနာကို ၾကာရွည္္စြာ ခံစားရျခင္းမ်ား ရွိေလသည္။
အခ်ိဳ႕ေသာ လူနာမ်ားသည္ ေခါင္းအံုးကို ေနလွန္း၍ အုန္းျခင္းျဖင့္လည္း ေကာင္း၊ ေရေႏြးကပ္ေပးျခင္း ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး မ်ားကို သံုးျခင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း အမွတ္မထင္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းမႈ ရတတ္ၾက ေသာ္လည္း အုန္းလြဲသူတိုင္းထိုသို႔ ျပဳလုပ္၍ ေပ်ာက္ကင္း ၾကသည္ မဟုတ္ေခ်။ အထက္ေဖၚျပပါနည္းမ်ားမွ တနည္းနည္းကို ေသာ္လည္း ေကာင္း ႏွစ္နည္းသံုးနည္းကိုေသာ္ လည္းေကာင္းျပဳလုပ္ၿပီးမွ သက္သာမႈ မရျခင္း၊ (သို႔) ပုိ၍နာက်င္ျခင္းျဖစ္လာသျဖင့္ အေၾကာအဆစ္ ေဆးကုဌာန သို႔ ေရာက္လာၾကသူမ်ားမွာ မနည္းလွပါ။ အေၾကာင္းမွာ အႏွိပ္သည္၏ ကုသနည္းမမွန္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လည္ပင္းႏွင့္ပတ္ သက္၍ သတိျပဳ ဆင္ျခင္ရမည္မ်ားကို မသိ၍ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ စနစ္မက် ကုသနည္းကို သိရွိထားျခင္းမရွိ၍ေသာ္လည္းေကာင ္း ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။
အုန္းလြဲျခင္းကို က်ား၊မ အသက္အရြယ္မေရြး ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ဤေ၀ဒနာ အေၾကာင္းသိရွိပါက လူနာကိုယ္တိုင္ ကုသရလြယ္ကူ၍ အေပ်ာက္ျမန္ေလသည္။ ေဆးရံုေဆးခန္းသို႔ သြားရန္မလိုေပ။ လည္ပင္းၾကြက္သားမ်ားတည္ရွိပံု(A natomy of Neck) ပံုတြင္ျပထားသည့္အတိုင္း လည္ပင္းရိုးမ်ား (Cervical Vertebrae) ကိုဗဟိုျပဳလ်က္ ၾကြက္သားမ်ားသည္ အဘက္ဘက္မွ လည္ပင္းအား အညီအမွ် ဖြဲ႔စည္းထိန္း ေက်ာင္းထားၾကသည္ျဖစ္၏။ ယင္းၾကြက္သားမ်ား၏ ရုန္းဆြဲျခင္းေၾကာင့္ လည္ပင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ား ျဖစ္ရေလသည္။
ေ၀ဒနာျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္းမ် ား ေခါင္းအံုးထူထူျမင့္ျမင့္ကိုလညး ္ေကာင္း၊ ေခါင္းအအံုးမာမာကို လည္းေကာင္း ၾကာရွည္စြာ အသံုးခ် အိပ္စက္ျခင္း။ သစ္သားတန္းေပၚ၌ျဖစ္ေစ၊ ပက္လက္ကုလားထိုင္လက္တန္းေပၚ၌ျဖစ ္ေစ ပစၥည္းထုပ္ေပၚ၌ ျဖစ္ေစ ျဖစ္သလုိအိပ္စက္ခဲ႔ျခင္း။ စာေရး စာဖတ္ျခင္း၊ လက္ႏွိပ္စက္ရိုက္ျခင္း၊ ဆန္ေရြးျခင္းကဲ႔သို႔ေသာ အလုပ္ မ်ားကို ၾကာရွည္စြာေခါင္းငံု႔ လည္ေစာင္းလ်က္ အလုပ္လုပ္မိျခင္း။ အမွတ္မထင္ ျဗဳန္းစားလွည့္ၾကည့္မိရာမွ လည္ပင္းပခံုးၾကြက္သားမ်ား မ်က္သြားျခင္း။ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား လည္ပင္းလွည့္မရျခင္း ဇက္ေစာင္းျခင္း လည္ပင္းႏွင့္ ပခံုးၾကြက္သားမ်ား နာျခင္း၊ ေအာင့္ျခင္း၊ ကိုက္ျခင္း။ ဇက္ေၾကာ၊ ပခံုးေၾကာမ်ား တင္းေတာင့္ေနျခင္း။ ေခါင္းငံု႔မရျခင္း၊ ေခါင္းငံု႔က ပိုနာျခင္း။ (ေရာဂါလကၡဏာမ်ားအရ လူနာ၏မ်က္ႏွာပံုပန္းသည္ မာနႀကီးသူ၏ ပံုမ်ိဳးျဖစ္ေနတတ္ေပသည္။)
အုန္းလြဲျခင္းဟူသည္
အုန္းလြဲျခင္းသည္ အထက္တြင္တင္ျပခဲ႔ၿပီး ျဖစ္သည့္အတိုင္း ေရာဂါမဟုတ္ ေသာ ေ၀ဒနာတမ်ိဳးျဖစ္ေလသည္။ ေခါင္းႏွင့္ လည္ပင္းအား စနစ္တက် အနားယူေသာ အေနအထားျဖင့္ အိပါစက္မႈမျပဳျခင္း၊ အလုပ္တခုခုကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး လည္ပင္းၾကြက္သားမ်ား မညီမမွ်တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ ေစျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လည္ပင္းၾကြက္သားအခ်ိဳ႕ တင္းေတာင့္လာၾကျခင္း (Spasm) ျဖစ္ၿပီး ဇက္ခိုင္လာျခင္းကို အုန္းလြဲျခင္းဟု ေခၚပါသည္။ ၾကြက္သားမ်ား တင္းလာသျဖင့္ ၾကြက္သားမ်ားအတြင္းရွိ အာရံု ေၾကာမ်ားအား ညွစ္မိရာမွ နာက်င္ျခင္းျဖစ္ရေလသည္။
ကုသနည္းမ်ား
(က) အနားယူျခင္း။ ။
အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း အုန္းလြဲျခင္းျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ လည္ပင္းႏွင့္ ပခံုးၾကြက္သားတို႔သည္ တင္းေတာင့္ျခင္းျဖစ္ေနၾကရာ အားျဖင့္ႏွိပ္ျခင္း၊ နင္းျခင္း၊ ခ်ိဳးလွည့္ျခင္းအား ျဖင့္ ၾကြက္သားမ်ား နာက်င္သြားႏိုင္ေပသည္။ ထိုအခါ တရက္ႏွစ္ရက္ႏွင့္ ေပ်ာက္ကင္းရမည့္အစား တပတ္ႏွစ္ပတ္ထိကုသမႈ ခံယူရေတာ႔မည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ဤေ၀ဒနာရွင္မ်ားအဖို႔ အနားယူရန္ အေရးႀကီး ေပသည္။ အနားယူျခင္းဆိုသည္မွာ စာေရးစာဖတ္ျခင္းကဲ႔သုိ႔ ေခါင္းငံု႔ၿပီး အလုပ္မလုပ္ရျခင္း၊ မ်က္ႏွာကို ငံု႔ျခင္း ေမာ့ျခင္းမရွိေစပဲ တည့္တည့္အေနအ ထားရွိေစျခင္း၊ လည္ပင္းေစာင္း၍မေနေစရန္ မွန္ၾကည့္လ်က္ ျပဳျပင္ေပးျခင္း၊ အနင္းအႏွိပ္မခံရျခင္း၊ ေခါင္းအံုးျမင့္ျမင့္မားမားျဖင္ ့ မအိပ္စက္ျခင္း၊ ပက္လက္ကုလားထိုင္တြင္ မထိုင္ရျခင္းတို႔ ျဖစ္ေလသည္။ အနားယူျခင္းကို ကုသနည္းေကာင္းတစ္ခုအေနျဖင့္ စြဲၿမဲစြာ မွတ္ယူသင့္ ပါသည္။
(ခ) အပူေပးျခင္း။ ။
ေရာဂါစျဖစ္သည့္ေန႔မွစ၍ အပူေပးျခင္းကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။ ေရေႏြးအိတ္၊ ေရေႏြးပုလင္း၊ အုတ္ပူ၊ ဆားက်ပ္ထုပ္ စသည့္ အပူတမ်ိဳးမ်ိဳးအား လည္ပင္းေနာက္ ပိုင္း သုိ႔ လည္းေကာင္း၊ လက္ျပင္ႏွင့္ လက္ေမာင္းမ်ားသို႔လည္းေကာင္း ကပ္ေပးပါ။ ေ၀ဒနာအျဖစ္ မ်ားလ်င္ မ်ားသလို အႀကိမ္မ်ားမ်ား ကပ္ေပးပါ။ ဤေရာဂါရွင္မ်ားအား အေၾကာအဆစ္ေဆးကုဌာန၌ S.W.D သို႔ RH မ်ားျဖင့္ အပူေပး ေလ့ရွိသည္။ ေဆးရံုတြင္ တစ္ေန႔ တႀကိမ္သာ စက္ျဖင့္အပူေပးၿပီး က်န္ေသာ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ေရေႏြးကပ္ေစပါသည္။ အပူေပးျခင္းျဖင့္ တင္းေနေသာ ၾကြက္သားမ်ား ေပ်ာ့လာမည္။ အနာသက္သာမည္။ ခိုင္ေနေသာ လည္ပင္းအား အနည္းငယ္လႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္လာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
(ဂ) ေလ႔က်င့္ခန္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း။ ။
ေ၀ဒနာမ်ားစြာ ခံစားေနရေသာ ပထမ တစ္ရက္ႏွစ္ရက္တြင္ ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္မေပးပဲ အနားယူျခင္း၊ အပူေပးျခင္းေလာက္သာ ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါသည္။ ထိုေနာက္ အပူေပးၿပီးတိုင္း လည္ပင္းကို ဟိုဘက္သည္ဘက္ တျဖည္းျဖည္းလွည့္ ေပးရမည္။ တျခားေသာ လည္ပင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ား (ဥပမာ- ငံု႔ျခင္း) အား လံုး၀ မျပဳလုပ္ရေပ။ လည္ပင္းလွည့္ေသာအခါ ပခံုးႏွင့္ ကိုယ္ပါ လိုက္ပါလွည့္မသြားေစရန္ လက္ျဖင့္ခံုကို ကိုင္ထားလ်က္ လည္ပင္း သက္သက္ကိုသာ ဗယ္ညာလွည့္ေပးရမည္။ လည္ပင္းကို ပထမေန႔တြင္ မနာခင္အထိသာ လွည့္ေပးရမည္။ နာသည္အထိ လွည့္ေပးျခင္းျဖင့္ လည္ပင္းၾကြက္သားမ်ား ပို၍တင္းလာၿပီး သက္သာတိုးတက္မႈ မရျဖစ္တတ္ သည္။ ေနာက္ရက္မ်ား၌ ေရာဂါအေျခအေနကိုၾကည့္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းတိုး၍ လည့္ေပးရမည္။ လည္ပင္းလွည့္ျခင္းကို အေတာ္အတန္ျပဳလုပ္၍ ရလာေသာအခါ လည္ပင္း၊ ေခါင္းေမာ့ျခင္း ႏွင့္ ေဘးသို႔ ေစာင္းျခင္း (နားရြက္ႏွင့္ ပခံုးသို႔ထိျခင္း) မ်ားတျဖည္းျဖည္း ျပဳလုပ္ေပးပါ။ အျခားေသာ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအားလံုး အေတာ္အတန္တိုးတက္မႈ ရလာၿပီး နာက်င္မႈလည္း မ်ားစြာ သက္သာမႈရလာေသာ အခါ တြင္မွ ေခါင္းငံု႔ျခင္းကို တျဖည္းျဖည္း ခ်င္း ေလ့က်င့္ယူရမည္ ျဖစ္သည္။ သိပ္နာသည္အထိ မျပဳလုပ္ရေပ။ လည္ပင္းေလ႔က်င့္ခန္းမ်ားအား ေရာဂါအေျခအေနအရ တေန႔လ်င္ ၁၀ခါ သံုးႀကိမ္ႏွင့္ အထက္ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္သည္။
လည္ပင္းအားစိုက္လွည့္ျခင္း
လည္ပင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ား အဘက္ဘက္သို႔ အေတာ္အတန္ျပဳလုပ္လာႏိုင္ ေသာအခါ အားစိုက္၍ လွည့္ရေသာ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားသုိ႔ တဆင့္တက္ လွမ္းျပဳလုပ္ရေပမည္။ ဤသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ေရာဂါေၾကာင့္ အင္အား ေလ်ာ႔ပါးသြားေသာ ၾကြက္သားမ်ားျပန္၍ သန္စြမ္း လာၾကရန္ ျဖစ္သည္။ ယင္းလည္ပင္းၾကြက္သားမ်ား ထာ၀ရသန္စြမ္းေနၾက မွသာ ဤေရာဂါ ေ၀ဒနာမွာ ကာလၾကာရွည္စြာ သက္သာေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါမည္။ အေၾကာင္း မွာ လည္ပင္းၾကြက္သားမသန္စြမ္းက လည္ပင္းရိုးမ်ား အခ်င္းခ်င္း ကြာဟ မေနၾကဘဲ ေလ်ာ႔က် ပူးကပ္ေနမည္ျဖစ္ရာ အာရံုေၾကာအား ဖိမိညွပ္မိ ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
ေလ့က်င့္ခန္းျပဳလုပ္နည္း
(က) လည္ပင္းလွည့္ျခင္း ဥပမာ လည္ပင္းအား ဗယ္ဘက္သို႔ လွည့္ၾကည့္သည္ ျဖစ္အံ့၊ လူနာသည္ လည္ပင္းမလွည့္မီ သူ၏ဗယ္ဘက္ေမးေစ့အား ညာဘက္သို႔ တြန္းထားရမည္။ ထိုေနာက္ တြန္းထားေသာလက္အား ဆန္႔က်င္လ်က္ ေခါင္းကို ဗယ္ဘက္သို႔ အားစိုက္လွည့္ေပးရမည္။ တြန္းထားေသာ လက္သည္ လည္ပင္းလွည့္ေနစဥ္ တခ်ိန္လံုးတြန္းထားပါ။ လည္ပင္းလွည့္ရာတြင္ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တသမတ္တည္းလွည့္ရမည္။ ရပ္လိုက္ လွည့္လိုက္မလုပ္ရ။ အားျဖင့္ ေဆာင့္၍လွည့္ျခင္း ၊ ျဖဳန္းစားလွည့္ျခင္းမျပဳလုပ္ရ။ လည္ပင္းသည္ ဗယ္ဘက္သို႔ တဆံုးလွည့္ၿပီးေသာအခါ ဗယ္လက္ကို ဖယ္လိုက္ၿပီး ညာလက္ဖေနာင့္ျဖင့္ ညာဘက္ေမးအား ဗယ္ဘက္သို႔ တြန္းထားလ်က္ ညာဘက္သို႔ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းျပန္လွည့္ေပးပါ ။ ဤသို႔ျဖင့္ တဘက္လ်င္ ေလးငါးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပး ရမည္။ တေန႔ သံုးၾကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးပါ။
(ခ) လည္ပင္းေစာင္းျခင္း ဥပမာ လည္ပင္းအား ညာဘက္သို႔ ေစာင္းလိုသည္ျဖစ္အံ့၊ လူနာသည္ ေခါင္းကို ဗယ္ဘက္သို႔ အတန္ငယ္ေစာင္းထားၿပီး ညာဘက္လက္ဖ၀ါးျဖင့္ ညာဘက္နားရြက္၏ အထက္နားသို႔ တြန္းထားေပးပါ။ ထိုေနာက္ တြန္းထားေသာ လက္ကို ဆန္႔က်င္လ်က္ လည္ပင္းကို ညာဘက္သို႔ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေစာင္းေပးပါ။ ဤသို႔ျဖင့္ ေခါင္းကို ညာဘက္ ေစာင္းၿပီးေသာအခါ ညာဘက္နားရြက္ အထက္နားသို႔ ညာဘက္လက္ ဖ၀ါးျဖင့္ တြန္းထားလ်က္ ဗယ္ဘက္သို႔ ျပန္ေစာင္းေပးပါ။ တဘက္ ငါးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးရမည္။ တေန႔ သံုးႀကိမ္ ျပဳလုပ္ေပးပါ။
(ဂ) ေခါင္းငံု႕ျခင္း၊ ေမာ့ျခင္း ပထမဦးစြာ ေခါင္းကို အေရွ႕ဘက္သို႔ အနည္းငယ္ ၄၅ဒီဂရီခန္႔ ငံု႕ထားပါ။ မနာခင္အထိသာ ငံု႕ထားေပးပါ။ ထိုေနာက္လက္ဖ၀ါး ႏွစ္ခုအား တခုေပၚ တခုကပ္လ်က္ လက္ေနာက္ပစ္ၿပီး ေနာက္စိကို အုပ္၍ တြန္းထားပါ။ ထိုေနာက္ တြန္းထားသည့္ လက္ဖ၀ါးကို ဆန္႔က်င္လ်က္ ေခါင္းကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေမာ႔ေပးရမည္။ အတတ္ႏိုင္ဆံုးေမာ့ၿပီးေသာအခါ ေနာက္ေစ့မွ လက္မ်ားကိုဖယ္လိုက္ ၿပီး ေမာ့ထားေသာ ေမးေစ့ေအာက္၌ အေပၚသို႔ တြန္းတင္သည့္ အေနအထားျဖင့္ ထားပါ။ ထိုေနာင္ ယင္းတြန္းတင္ထားေသာ လက္ႏွစ္ဘက္အား ဆန္႔က်င္လ်က္ ေခါင္းကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ငံု႔ ေပးပါ။ ပထအဆံုး အေနအထားအထိ ျပန္ငံု႔ေပးရမည္။ ေလးငါးႀကိမ္ထိ ငံု႔ေမာ့ေပးပါ။ တေန႔ သံုးႀကိမ္ျပဳလုပ္ေပးပါ။ အုန္းလဲြ ေသာလူနာမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ လည္ပင္းဆြဲေပးရန္ မလိုအပ္ပါ။
ေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္မ်ား
၁-ေခါင္းအံုးထူထူမအံုးရ။ ေခါင္းအံုးမ မာေစရ။ ေခါင္းအံုးပါးပါး ေပ်ာ႔ေပ်ာ႔ျဖင့္ အိပ္ပါ။
၂-ပက္လက္ကုလားထိုင္ မထိုင္ရ။
၃-ေခါင္းငံု႔ အလုပ္မလုပ္ရ။ အကယ္၍ စာဖတ္ျခင္း၊ စာေရးျခင္း ျပဳလုပ္လိုက ေခါင္းမငံု႔ေစဘဲ စာအုပ္ကို မ်က္ႏွာရွိရာ ေနရာအထိ ျမွင့္တင္လ်က္ ဖတ္ပါ၊ ေရးပါ။
၄-နင္းျခင္း၊ ႏွိပ္ျခင္း၊ လည္ပင္းခ်ိဳးျခင္း မျပဳလုပ္ရ။
၅-ေခါင္းကို တတ္ႏိုင္သေရြ႕ ေမာ႔ျခင္း၊ ငံု႔ျခင္း၊ ေစာင္းျခင္း မျဖစ္ေစပဲ ေရွ႕သို႔ တည့္တည့္ၾကည့္လ်က္ အေနအထားျဖင့္ ေနပါ။
အနားယူျခင္း၊ ေရေႏြးအိတ္ကပ္ျခင္း၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္းမ်ားကို တိတိက်က် လိုက္နာက်င့္သံုးပါ။ မိမိဘာသာျပဳလုပ္ၾကည့္၍ တပတ္အတြင္းသက္သာေပ်ာက္ကင္းမႈ မရွိက ေဆးရံုသို႔ သြားေရာက္ျပသရမည္ျဖစ္ပါသည္။
သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုး ကာယသုခ စိတၱသုခ ျပည့္၀ၾကပါေစ.................. ......... ၃.၁.၂၀၁၂
Credit to>>မြန္ျပည္နယ္က်ဳိကၡမီသားေလးခင္ေမာင္စိုးဘေလာ့မွ
No comments:
Post a Comment