သိထားသင့္ေသာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါအေၾကာင္း

by #ပိုပိုေဇာ္(သဘာဝအားအင္)January 13, 2014 at 8:59pm

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အင္ဆူလင္ေဟာ္ မုန္းဓာတ္လံုလံုေလာက္ေလာက္ မထုတ္ႏိုင္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အင္ဆူလင္ထြက္ေပမယ့္ အင္ဆူ လင္ အာနိသင္နည္းရင္ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ ေသြးတြင္း သၾကား ဓာတ္ အစဥ္အဆက္မ်ားျပားေနျခင္း လည္းေကာင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာေသာ ေရာဂါအစုအေဝး ကို ေခၚပါ တယ္။ ဆီးပဲခ်ဳိတာလား၊ ေသြးလည္းခ်ဳိေသး လား။ဒီေရာဂါကို ဂရိ၊ ေအသင္စတဲ့ ဘက္မွာ BC 1500 မတိုင္ခင္ကတည္းက စေတြ႔ခဲ့တာပါ။ Diabetes Mallitus ရဲ႕ အဓိပၸာယ္က Diabetes ကေရတစ္ေလွ်ာက္၊ Mallitus ကခ်ဳိ ျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ ရၿပီး အဲဒီႏွစ္ခုေပါင္းလိုက္ေတာ့ Diabetes Mallitus လို႔ ဆီးခ်ဳိ ေရာဂါကို နာမည္ေပးခဲ့တာပါ။ ဆီး ထဲမွာ ဘယ္ေလာက္ပဲ ခ်ဳိေနေန၊ ေသြးထဲမွာ သၾကားဓာတ္ေတြ မ်ား ျပားေနၿပီး ခႏၶာကိုယ္မွာရွိတဲ့ အဂၤါ အားလံုးကို ထိခိုက္ပ်က္စီးျခင္းက ေသြးခ်ဳိဆိုတာ မွန္ကန္ေနလို႔ ဒီ ၁ဝ စုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာမွ ဆီးခ်ဳိ ထဲမွာ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ဆိုတာ ထပ္ထည့္ေပး ခဲ့တာပါ။ အခ်ဳိ႕ေတြက ဒီေရာဂါ ကို ေရာဂါႏွစ္ခုလို႔ ထင္ၾကတယ္။ ကြၽန္ ေတာ္ကေတာ့ ဆီးခ်ဳိ ေရာဂါရွိတယ္၊ ေသြးမွာေရာ ခ်ဳိေနၿပီလား စသည္ ျဖင့္ေမးၾကတယ္။ အဓိကကေတာ့ ေသြးထဲမွာ သၾကား ဓာတ္ေတြမ်ား ေနတာပါပဲ။ ဒီေရာဂါကို ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္တဲ့အခါမွာ ေသြးထဲမွာ သၾကားဓာတ္ အစဥ္တစိုက္မ်ားျပား ေနတာကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ယခင္ေခတ္ကလို  Benedict’s Solution အျပာေရာင္အရည္နဲ႔စစ္ၿပီး ဆီးအေရာင္ေျပာင္း တာကို ၾကည့္ကု ရင္မွားပါလိမ့္မယ္။ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိဆိုေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ က ေသြးခ်ဳိ အတြက္ကုိပဲ ကုမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါကို ျဖစ္ ေစတာက Insulin  အင္ဆူလင္ မရွိ လို႔ပါ။

အင္ဆူလင္မရွိခဲ့ရင္ ေသြးခ်ဳိ ဓာတ္ ေတြဟာ အသည္းထဲကို စိမ့္ မဝင္ႏိုင္ဘူး။ အသည္းထဲဝင္ႏိုင္ရင္ လည္း အသည္းထဲမွာ သိမ္းၿပီးသို ေလွာင္ မထားႏိုင္ေတာ့ဘူး။ မသိမ္း ထားႏိုင္ေတာ့ အသည္းထဲကေန ေသြးထဲ ေရာက္လာတယ္။ အသည္း ထဲက အထိန္းအကြပ္မရွိ ထြက္လာ တဲ့ သၾကားဓာတ္ေတြဟာ ေသြးထဲ မွာ စုပံုလာၿပီး
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ေပၚလာတာပါ။

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ အမ်ဳိးအစား မ်ား

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ အဓိက အမ်ဳိး အစား ၄ မ်ဳိးရွိပါတယ္။
၁။ အင္ဆူလင္ကို မီွခိုေနရေသာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ (IDDM)
၂။ အင္ဆူလင္ မမီခိုေသာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ (NIDDM)
၃။ အျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ လာေသာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါ။
၄။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္တြင္ ျဖစ္လာ ေသာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ယခုေဖာ္ျပေရးသားမွာက ကမၻာမွာရွိတဲ့ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ရွင္ အမ်ားစုမွာေတြ႕ရေလ့ရွိတဲ့ အမ်ဳိးအစား ၂ အေၾကာင္းပါ။ အမ်ဳိးအစား ၁ အေၾကာင္းလည္း အနည္းငယ္ ပါပါမယ္။

အမ်ဳိးအစား ၁ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဆိုတာဘာလဲ။

အမ်ဳိးအစား ၁ မွာ ပန္ကရိယ က အင္ဆူလင္ေဟာ္မုန္းကို လံုလံု ေလာက္ေလာက္ထုတ္မေပးႏိုင္ ေတာ့ဘူး။ ၉၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကို မထုတ္ေပးႏိုင္ေတာ့ဘဲ လံုးဝပ်က္စီး သြားတဲ့လူမ်ဳိးေတြမွာ ျဖစ္တယ္။အျဖစ္မ်ားတာကအသက္ ၃ဝ ေအာက္ လူငယ္ လူရြယ္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ငယ္ငယ္ရြယ္ ရြယ္ေတြမွာ စျဖစ္ၾကတယ္။ ဥေရာပ ႏိုင္ငံေတြမွာ ျဖစ္တာမ်ားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိ ေရာဂါရွင္ အေယာက္တစ္ရာမွာ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ဟာ အမ်ဳိးအစား ၁ ေတြပါ။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ဳိးအစား ၁ ကို အမ်ဳိးအစား၂ ထက္ပိုနည္းၿပီး ေတြ႕ ရတတ္ပါတယ္။

အမ်ဳိးအစား ၂ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ ဆိုတာဘာလဲ။

အမ်ဳိးအစား၂ မွာေတာ့ ပန္ကရိယကေန အင္ဆူလင္ ေဟာ္ မုန္းထြက္ေတာ့ထြက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ ပမာဏထက္ နည္းေနေသးတယ္။ အင္ဆူလင္ရဲ႕ အာနိ သင္ကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြ (Insulin resistance)  ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေပၚလာလို႔ ျဖစ္တာကို အမ်ဳိးအစား ၂ လို႔ေခၚပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားတာက အသက္ႀကီးပိုင္း၊ ၃ဝ ႏွစ္ ေအာက္ပိုင္းမွာပိုျဖစ္ဖို႔ အလား အလာမ်ားပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိလူနာ ၉၅ ရာခိုင္ ႏႈန္းေက်ာ္ဟာ အမ်ဳိးအစား ၂ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွင္မ်ားသာ ျဖစ္ပါ တယ္။

အမ်ဳိးအစား ၂ ေရာဂါဟာ အသက္ ႀကီးမွ ျဖစ္တာလား။

ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါ အမ်ဳိး အစား ၂ ကို အသက္ႀကီးမွ ျဖစ္ တယ္လို႔ ထင္ခဲ့ၾကေပမယ့္၊ အေရွ႕ ေတာင္အာရွမွာ လူနာစစ္တမ္း ေကာက္ၾကည့္ခ်က္အရ ငယ္ငယ္ ရြယ္ရြယ္ မွာလည္း ျဖစ္တာေတြ႕ရပါ တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံေတြ ေျပာင္းလာလို႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ေၾကာက္စရာ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းပါ တယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့..

၁။ ျဖစ္ႏႈန္းမ်ားျခင္း
၂။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာရွိတဲ့ ကိုယ္ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းအားလံုး နီးပါးကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစျခင္း
၃။ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိး ေဝဒနာ မ်ား ခံစားရျခင္း
၄။ေဆးကုသမႈစရိတ္စက ႀကီးမား ျခင္းႏွင့္
၅။ ေသႏႈန္းမ်ားေစႏိုင္ျခင္းတို႔ ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိျဖစ္ပြားႏႈန္းေတြ မ်ားလာရသည့္အေၾကာင္းရင္း

ဒီအေၾကာင္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါထဲက အမ်ဳိး အစား ၂ ဆီးခ်ဳိေသြခ်ဳိေရာဂါဟာ အသက္အရြယ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး ျဖစ္ တယ္။ အသက္နည္းနည္းႀကီးတဲ့ လူေတြမွာေတာ့ ပိုျဖစ္တာေပါ့။ အသက္ႀကီးလာေတာ့ ပန္ကရိယရဲ႕ အင္ဆူလင္ထုတ္တဲ့ ႏႈန္းကႏႈန္းက တုံ႕ျပန္ႏႈန္းထားက်လာလို႔ပါပဲ။ အသက္ႀကီးေလျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ ပိုမ်ားေလပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္

၁။ ကမၻာ႔လူဦးေရတိုးတက္မ်ား ျပားလာျခင္း။ လူမ်ားေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားလာတာေပါ့။
၂။ သက္ႀကီးရြယ္အိုအုပ္စုေတြ တိုး လာျခင္း။ အသက္ႀကီးမွျဖစ္တဲ့၊ ေရာဂါ ေတြျဖစ္တဲ့ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုး စတာေတြ ပိုျဖစ္လာတယ္။
၃။ ၿမိဳ႕ျပေတြတည္ေဆာက္လာ ျခင္း။ ၿမိဳ႕ျပေတြစက္႐ံုေတြ တည္ ေဆာက္လာၾကေတာ့ လူေတြ လႈပ္ရွားမႈျပဳလုပ္တဲ့ အခြင့္အေရး ေတြ နည္းပါးလာတယ္။ လမ္း ေလွ်ာက္မယ့္အစား ဓာတ္ေလွကား၊ စက္ေလွကားေတြသံုးလာၾကတယ္။
၄။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ျခင္း။ ေလ့က်င့္ခန္းနည္းပါးလာ ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏႈန္းတိုးပြားလာတယ္လို႔ ယူဆလို႔ ရပါတယ္။
၅။ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္တဲ့ (အဆီ၊ အခ်ဳိနဲ႔အငန္မ်ားတဲ့) အစား အစာမ်ားစားသံုးျခင္း
၆။ Stress (စိတ္ဖိစီးမႈ) ေတြေၾကာင့္ လည္း ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိ ေရာဂါအျပင္ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုးနဲ႔ ေလျဖတ္ျခင္းေတြ ပိုျဖစ္လာတယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။

ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိ ေရာဂါရဲ႕လကၶဏာမ်ား

မၾကာခဏဆီးသြားျခင္း အာေျခာက္ျခင္း၊ ေရငတ္ျခင္း ခြန္အားမရွိသလိုျဖစ္ၿပီး ႏံုးနယ္ေန ျခင္း အစဥ္သျဖင့္ ဆာေလာင္ေနျခင္း ႐ုတ္တရက္ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်သြားျခင္း အျမင္အာ႐ံုေတြေဝဝါးလာျခင္း အနာမက်က္ျခင္းႏွင့္ အနာျဖစ္လြယ္ ျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရဲ႕ ေနာက္ဆက္ တြဲေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေနာက္ဆက္တြဲ လကၡဏာ ၂ မ်ဳိးရွိပါတယ္။

၁။ အခ်ိန္တိုကာလတြင္ ျဖစ္ေပၚလာ ေသာ ဆင့္ပြားေရာဂါႏွင့္
၂။ ေရရွည္ကာလတြင္ ျဖစ္ေပၚလာ ေသာဆင့္ပြားေရာဂါတို႔ ျဖစ္ပါ တယ္။

အခ်ိန္တိုကာလအတြင္း ျဖစ္ေပၚ လာေသာ ဆင့္ပြားေရာဂါမ်ား
ခႏၶာကိုယ္ထဲတြင္ အေၾကာင္း ေၾကာင္းေၾကာင့္ အခ်ဳိဓာတ္ေတြ ႐ုတ္တရက္က်ဆင္းသြားျခင္း။ ဥပမာ ဆီးခ်ဳိေဆးေသာက္ၿပီး အစာ မစားမိေတာ့ အခ်ဳိဓာတ္ေတြ အလြန္ အမင္းက်ဆင္းၿပီးကတုန္ကယင္ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးအစား ၂ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ဳိေရာဂါရဲ႕ ေရာဂါ မေပၚခင္ကာလမွာ reactive hypoglycemia  နဲ႔လာတတ္တယ္။ အစားစားလုိက္ရင္ ေသြးထဲမွာ သၾကားဓာတ္ေတြ တက္လာၿပီး ခႏၶာကိုယ္က အင္ဆူလင္ အမ်ားႀကီး ထြက္လာတဲ့ အတြက္ ကတုန္ကယင္ ျဖစ္လာတာေပါ့။ အဲဒါဟာ ဆီးခ်ဳိ ေသြးခ်ဳိေရာဂါရဲ႕ ပထမဦးဆံုးေသာ လကၡဏာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ကိုယ္ခႏၶာတြင္း ကီစုန္းဓာတ္ ပစၥည္းမ်ားမ်ားျပားေန၍ ေသြး အတြင္းအက္စစ္ဓာတ္ လြန္ကဲေန ျခင္း။ အဲဒီအခါမွာ လူက အသက္႐ွဴ ရင္ ေလငတ္သကဲ့သို႔ ပါးစပ္ကပါ အသက္႐ွဴေနရတယ္။ ေသြးေတြပ်စ္ခဲလာၿပီး သတိ လစ္ေမ့ေမ်ာျခင္း။ ေသြးထဲမွာ လက္တစ္အက္စစ္ ေတြမ်ားလာျခင္း။ ေရာဂါပိုးဝင္လြယ္၍ အနာမ်ား က်က္ခဲျခင္း တို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ေရရွည္ကာလတြင္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ဆင့္ပြားေရာဂါမ်ား

ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္ပ်က္စီးႏိုင္ ျခင္း မ်က္စိအျမင္လႊာကို ထိခိုက္ၿပီး မ်က္စိကြြယ္ႏိုင္ျခင္း အာ႐ံုေၾကာထိခိုက္ျခင္း ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာ၊ ႏွလံုးေသြး
ေၾကာပိတ္ျခင္းတို႔ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးခ်ဳိေရာဂါဟာ ေက်ာက္ကပ္၊ မ်က္စိနဲ႔ အာ႐ံုေၾကာ ေတြကို ထိခိုက္ႏိုင္တဲ့ အတြက္ ႏွစ္စဥ္ေဆာင္ပုဒ္ေတြ အသံုးျပဳၿပီး အသိေပးခဲ့ပါတယ္။

ေဒါက္တာေအာင္ဆန္းဝင္း
photo copy from google search
credit to >>ရတီမဂၢဇင္း